L2 Planet Sayı #10

L2 Planet'in bu sayısında Proto-DankSharding, Tezos, Bitcoin, StarkNet Ekosistemi ve Gitcoin Grants tarafında yaşanan gelişmelerden bahsettik.

Apr 02, 2022

EIP-4444 ve EIP-4844(Proto-DankSharding)

Ethereum bildiğiniz gibi daha önceden planlanan sharding yöntemini Near benzeri Danksharding ile değiştirmeyi planlıyordu. Bir yandan da Rollup maliyetlerinin çoğunu oluşturan CALL DATA maliyetlerini düşürmek için EIP-4488 üzerinde çalışılıyordu.

Yeni gelen proto-danksharding tasarımı ile Ethereum’un benimsediği Rollup merkezli yol haritasının ne kadar önemli olduğu ortaya çıkıyor. Tasarıma göre Rolluplara yönelik yeni bir işlem türü oluşturuluyor. Blob taşıyıcı işlem ismi verilen bu işlem türü blob adı verilen veri parçası taşıması dışında normal bir işleme benzer. Bloklara veri taşımak için ortalama 1 MB ekleyen bloblar, yürütme katmanında değil, fikir birliği katmanında depolanır. Blob verileri EVM tarafından yürütülmez, ama EVM tarafından görüntülenebilir. Blob taşıyıcı işlemlerin gas politikası normal bir işlemin gas politikasından farklıdır, bu sebeple CALL DATA maliyetleri çok daha ucuza gelir. Böylece Rollup protokollerinin maliyetleri önemli ölçüde azalır.

Bloklara ortalama 1 MB eklemek nodelara disk alanı konusunda ekstra yük bindirir diye düşünüyor olabilirsiniz. Ethereum bunun için de belirli aralıklarla(1 ay ve 1 yıl arasında zaman dilimleri öneriliyor) blob verilerini silmeyi planlıyor. Fikir birliğine katılmak için tüm geçmiş veriyi tutmak gerekmiyor. Buradaki motivasyon Ethereum fikir birliği protokolünün amacının tüm geçmiş veriyi sonsuza kadar tutmak olmadığıdır. Yine de tüm geçmiş veriyi tutan en az bir dürüst aktör varsa veriler güvendedir. Kullanıcılar tüm geçmiş veriye hala erişebilir. Çünkü bazı aktörlerin tüm geçmiş veriyi tutması için bazı motivasyonları vardır, yada geçmiş veriyi Ethereum Portal Network üzerinde depolayabiliriz.

Proto-Danksharding’in bir güzel yanı uygulandıktan sonra tam sharding’e geçmek için kalan değişikliklerin fikir birliği katmanı değişiklikleri olmasıdır. İstemci, kullanıcı yada Rollup tarafında herhangi bir değişiklik yapmak gerekmez.

pseudotheos @pseudotheos

EIP-4844 would effectively reduce rollup fees by up to 100x- even before danksharding. Let's explore how it works under the hood 🧵 👇

Tezos ve L2

Nomadic Labs, Tezos’a bir L2 oluşturmayı planlıyor. Tezos üzerinde yer alacak L2, Sharding ile beraber Tezos’un ölçeklenmesine katkı sağlayacak.

Öncelikle ödeme odaklı Optimistic Rollup yapılacak ve akıllı kontratları desteklemeyecek. Yine bu yıl içerisinde akıllı kontratları destekleyen bir Optimistic Rollup yapılacak. Bu Optimistic Rollupa EVM yada WASM entegre edilebilecek. Takımın aynı zamanda ileride olası zkRollup ve Sharding planları da var.

Projede sadece Nomadic Labs değil Marigold, Oxhead Alpha, Functori, Tarides, DaiLambda, ve TriliTech gibi takımlarda çalışacak. Daha detaylı bilgi için açıklamaya bakabilirsiniz.

Bitcoin ve zkRollup

Human Rights Foundation ve Starkware, zkRolluplar’ın Bitcoin’de kullanılmasını yönelik bir araştırma programı başlattı. Programa göre 4 aylık bir süreçte aşağıdaki soruların cevapları aranacak.

zkRolluplar Bitcoin’in ölçeklenmesine yardım edebilir mi?
zkRollup tabanlı Bitcoin uygulamaları neye benzer?
zkRolluplar Lightning Network'ü geliştirmeye veya tamamlamaya yardımcı olabileceği herhangi bir yol var mı? Yoksa tamamen farklı bir yapı mı olacaklar?
zkRollupları entegre etmek için Bitcoin Core'un nasıl değişmesi gerekir? Yardımcı olabilecek bilinen herhangi bir mevcut iyileştirme önerisi(ör. OP_CTV) var mı?
zkRollupları Bitcoin'e getirmenin ana dezavantajları ve riskleri neler olabilir?
Bitcoin'de zkRollupların ölçeklenebilirlik avantajlarını gizlilik avantajlarıyla birleştirmenin yolları var mı? Eğer öyleyse, ne ölçüde ve ne pahasına?

Programa seçilen aday, yazım ve araştırma süreçlerindeki emekleri için 1 BTC ile ödüllendirilecek. Program için başvuru süresi bitmiş bulunuyor. Program hakkında detaylı bilgi için ilgili dökümana bakabilirsiniz.

StarkNet Ekosistemi

Yeni nesil AMM platformu SithSwap duyuruldu.
ZigZag Exchange gizli ödeme ağı ZigZag Invisibl3’ı duyurdu.
Varlık yönetim platformu Magnety duyuruldu.
briq alpha 1.5 çıktı.
StarkNet işlemlerini analiz etmeye yarayan StarkTx.info duyuruldu.
Sabit oranlı kredi protokolü Curve Zero duyuruldu.
Emir defteri odaklı merkeziyetsiz borsa Brine.finance duyuruldu.
Oyun projesi EtherQuest duyuruldu.
AMM protokolü Alpha Road duyuruldu.

Gitcoin Grants Round 13

Web3’ün en büyük açık kaynak fonlama etkinliği Gitcoin #GrantsRounds13 bitti. Bizim de Layer2 Planet ekibi olarak yer aldığımız etkinlikte 1000’den fazla proje fonlandı, 16 bin kişi 300 binden fazla bağış işlemi yaptı.

Layer2 Planet olarak biz de sizler sayesinde 260’dan fazla bağışçıdan 1000$’dan fazla bağış topladık. Gösterdiğiniz ilgi ve desteğe minnettarız. Toplanan fonlar, yazarları teşvik etmek, bülten tasarımlarını iyileştirmek ve L2 ekosistemini takip edebileceğiniz genel bir portal oluşturmak için kullanılacak.

Destek olmak isterseniz Gitcoin’den yada ETH adresimizi kullanarak destek olabilirsiniz.

Twitter Köşesi