L2 Planet Sayı #11

L2 Planet'in bu sayısında Arbitrum, Metis, Index Coop, Polygon ve StarkNet Ekosistemi tarafında yaşanan gelişmelerden bahsettik.

Apr 24, 2022

Arbitrum Nitro ve Odyssey

Uzun zamandır beklenen Arbitrum Nitro güncellemesi, artık bir kaç adım uzağımızda. Ekip, geçtiğimiz günlerde Ethereum Göerli test ağında geliştiricilere yönelik Nitro devnet’i yayınladı.

Gerekli testler tamamlandıktan sonra Nitro, tüm hesap ve sözleşmelerin durumu korunarak Arbitrum Rinkeby test ağında yayınlanacak. Sonrasında ise Arbitrum One, Nitro ile değiştirilecek. Peki Nitro ile neler değişecek? Nitro, kullanıcılara çok daha hızlı ve ucuz işlemler sağlayacak. WASM desteğiyle beraber dolandırıcılık kanıtlarını WASM kodu üzerinden yapabilen yeni bir Prover geliyor. Ek olarak Arbitrum için özelleştirilmiş EVM emulatoru, en iyi desteklenen ve en popüler Ethereum istemcisi Geth ile değiştiriliyor. Nitro hakkında daha fazla bilgiye makaleden ulaşabilirsiniz.

Arbitrum gelişmeleri bu kadarla sınırlı değil. Arbitrum, Ratwell, Sugoi ve Galaxy projesiyle işbirliğine giderek kullanıcıların Arbitrum ekosistemini keşfederken ödül olarak NFT kazandığı bir etkinlik düzenliyor, Odyssey. Odyssey yolculuğu Mayıs ayının ortalarında başlayacak ve 7 hafta sürecek. Yolculukta toplam 14 proje yer alacak ve her hafta 2 proje kullanıcılarına tamamlamaları için protokollerine özel bir on-chain görev verecek. Her görevin sonunda göreve katılımınızı temsil eden ücretsiz bir Arbi-verse NFT’yi talep edebileceksiniz. Yolculuk sonunda en az 12 görevi tamamlamanız durumunda yolculuğu tamamlandığınızı gösteren Ratwell ve Sugoi tasarımlı nihai bir Arbi-verse NFT kazanacaksınız.

Peki 14 proje neye göre seçiliyor? Ekip, ilk olarak ağdaki en aktif 56 projeyi rastgele 14 gruba bölerek Twitter üzerinden oylama yapmayı planladı. Böylece kullanıcıların oylarıyla 14 projenin seçilmesi planlanıyordu. Ancak oylama çeşitli botlarla manipule edilince oylamayı Snapshot üzerine taşıdılar. 13 Nisan itibariyle Arbitrum'da 0.0002 ETH'ye sahip olan herkesin oy hakkı vardı. Oylama 2 gün sürdü ve yolculuğa katılacak olan 14 proje belirlenmiş oldu.

Yield Protocol
Hashflow
Aboard Exchange
tofuNFT
Uniswap
Apex
1inch
Izumi + Yin Finance
Dodo
Swapr
Treasure DAO
Battlefly
Ideamarket
Sushiswap

Odyssey hakkında daha fazla bilgiye makaleden ulaşabilirsiniz.

Metis Depolama ve İşlem Ücretleri

Daha önceki Metis sayımızdan hatırlayacağınız üzere Metis depolama için, IPFS’i ağa entegre etmeye çalışıyordu. Daha sonradan bu depolamanın gerçek bir IPFS olamayacağına dair eleştiriler almıştı. Metis depolama konusunda farklı bir alternatife yönelmiş gözüküyor, MemoLabs.

Metis ve MemoLabs ortaklığı sonucunda artık verilerin tamamı Ethereum ana ağına gitmiyor. Bu, Rollup protokol maliyetlerini önemli ölçüde azaltıyor. Metis’in bu dizaynda ana yaklaşımı ‘Gerekli olanı sadece gerektiğinde sunmak’ şeklinde. Verilerin tamamının artık Ethereum ana ağında olmaması Metis’i Ethereum ana ağ güvenlik seviyesinden düşürüyor. Güvenlikten ödün verilmesine rağmen işlem ücretleri dramatik şekilde düşüyor. Öyle ki Metis, mevcut L2’ler arasında artık en ucuz çözüm oldu.

Metis’in yeni yaklaşımını ve güvenlik risklerini daha önce hazırladığımız Metis yazısını güncelleyerek anlatacağız. Daha fazla bilgiye Metis’in konuyla ilgili makalesinden ulaşabilirsiniz.

Polygon Edge Supernetler

Polygon, Polygon Edge çatısı altında ilk ürünü Supernet’leri duyurdu. Supernetleri kısaca özelleştirebilir ve uygulamaya özel blok zincirleri olarak düşünebiliriz.

Yukarıdaki tanımıyla Avalanche’ın Subnetlerine benzeyen Supernet çalışmalarına Polygon Edge 2021 yılında başlamıştı. Polygon Edge, olması beklenen Supernet türlerini dört gruba ayırmış.

Bağımsız validator setlerine sahip bağımsız blok zincirleri
$MATIC ile desteklenen, Polygon ağıyla paylaşılmış validator setlerine sahip paylaşılmış güvenlikli blok zincirleri
Hem güvenlik hem veri kullanılabilirliği için Ethereum’a dayalı Rollup zincirler
Güvenlik için Ethereum’a, veri kullanılabilirliği için farklı bir ağa dayanan Validium zincirler

Şimdilik bu dört SuperNet türünün sadece ilk ikisi aktif ve Polygon Edge’de 20’den fazla proje geliştiriliyor. Kısa vade de Supernetlerin birbiriyle iletişimi için köprüler kurulması, uzun vade de ise zincirler arası iletişim protokolü oluşturulması hedefleniyor. İsteğe bağlı olarak, blok zincirlerinin operasyonel zorluklarına yönelik sertifikalı Edge ortakları tarafından da destek almak mümkün. Supernetler sunduğu modüler yapı sayesinde aslında bir çok alana hitap ediyor. Supernetlerle ilgili daha fazla bilgi almak için makaleye bakabilirsiniz.

Layer2 Endeks Token

Index Coop, basitçe sepet olarak tabir edebileceğimiz endeks tokenlar üreten bir şirkettir. Bu endeks tokenlar, belirli alanda seçilmiş tokenlardan oluşur ve bu tokenların toplam endekste yüzde ağırlığı farklı olabilir. Peki bizi neden ilgilendiriyor?

Index Coop’un 20 Aralık 2021 tarihli son araştırmasına göre araştırmaya katılanların %7’si L2’lere dayalı bir endeks token istiyor. Bu araştırma L2 endeksinin Index Coop’tan en çok talep edilen ikinci ürün olduğunu gösteriyor. Joseph Knecht önderliğinde ve L2Beat’den Piotr Szlachciak danışmanlığında hazırlanan taslak önce forumda tartışılıyor. Ardından Snapshot üzerinde oylamaya sunulan teklif, geçtiğimiz günlerde yeterli oyu alarak kabul ediliyor.

Teklife göre L2 endeks tokenın içermesi tavsiye edilen tokenlar ve yüzdeleri aşağıdaki görseldeki gibidir.

Arbitrum ve Optimism gibi bazı projelerin tokenı olmadığından ETH’e yer verilmiş. Polygon’un bir L2 proje olmamasına rağmen L2’lere yakınlığı ve L2 yatırımları göz önüne alınarak likiditeyi de arttıracağı düşünülerek $MATIC’e de yer verilmiş. Mevcut durumda ekosistemde bir L2 endeksi yok. Aslında L2 endeksinin hayata geçmesiyle ekosistemde önemli bir eksik giderilmiş olacak.

StarkNet Ekosistemi*

Delphi Digital, StarkNet üzerine kurulu bir borç alma-verme protokolü olan zkLend'in 5 milyon dolarlık çekirdek yatırım turuna önderlik etti.
Uday Jhunjhunwala, StarkNet'te private bir Prediction Market kuruyor.
StakerNode, StarkNet test ağında validatorlüğü desteklediğini açıkladı.
StarkNet üzerinde yerleşik ödül mekanizmaları, merkezi olmayan bir orderbook ve karmaşık ticaret stratejileri ile ticaret türevlerini mümkün kılan izinsiz bir takas protokolü ZKX, duyuruldu.
Metaverse protokolü Phi, MetaMaterial adlı oyun projelerinin birlikte çalışabilirliği üzerine deneysel bir proje başlattı.
Mart ayında StarkNet'te 1.589 yeni akıllı sözleşme dağıtıldı.
StarkNet test ağında Argent X cüzdan sayısı 270 bini aştı.