L2 Planet Sayı #14

L2 Planet'in bu sayısında Syscoin, Polygon, Aztec , Arbitrum, Boba, Metis, Optimism, Immutable X ve StarkNet Ekosistemi tarafında yaşanan gelişmelerden bahsettik.

Jun 19, 2022

Syscoin ve L2

Syscoin, PoW ağının üzerine Rollux isimli bir L2 çözümü inşaa ediyor.

Rollux, Rolluplar da zincir dışı verileri güvenceye almak için PoDA(Veri kullanılabilirliği kanıtı) kullanacak. Syscoin, ana ağda NEVM(Ağ destekli sanal makine) kullanıyor ancak L2’de Arbitrum Nitro veya Optimism Cannon gibi doğrudan EVM denk sanal makineleri kullanmayı planlıyor.

Rollux, ilk aşamada Optimistic Rollup yapısında başlatılacak, daha sonrasında zkRollup ve Validium gibi farklı çözümleri de bünyesinde barındıracak.

Polygon Zero Lansman

Polygon’un 14 Haziran’da attığı “zkRollup, coming soon” tweeti merak konusu oldu. Polygon’un ürünlerinden biri olan Polygon Zero’nun yakın zamanda lansmanının yapılacağı konuşuluyor.

Her ne kadar zkRollup olarak duyurulsa da Polygon Zero’nun başlangıçta Validium bir sistem olarak çalışacağı ve ilerleyen zamanlarda zkRollup haline geleceği konuşuluyor. Hatta olası zkEVM uygulamaları da düşünülüyor. Validium’dan zkRollup’a geçişin ise proto-danksharding’den sonra olacağı konuşuluyor.

Bilmeyenler için ekleyelim. Polygon Zero ve Polygon iki farklı üründür. Yani, Polygon Sidechain’i zkRollup haline gelmiyor. Polygon ağı, Sidechain olarak çalışmaya devam edecek.

Polygon - MATIC 💚 @0xPolygon

🥁🥁🥁🥁🥁 zk-Rollup Coming soon👀

Aztec Connect Erteleme

9 Haziran’da mainnete gelmesi beklenen Aztec Connect, ileri bir tarihe ertelendi. Peki Connect neden ertelendi?

Bir önceki sayımızda anlattığımıza paralel olarak Aztec, zk.money’e yeni kayıtları 7 Haziran’da kapatmıştı. Aztec kullanıcıları, Aztec Connect kullanabilmek için zk.money hesaplarında bulunan fonları çekip Connect hayata geçtikten sonra tekrar yatırmaları gerekiyordu. Hatta takım işlemlerin nasıl yapılacağını gösteren bir rehberde yayınlamıştı.

Ancak, 9 Haziran’da takım, Aztec Connect’in ileri bir tarihe ertelendiğini açıkladı. Goerli’deki testler başarılı olsa da mainnette bazı sorunlarla karşılaşıldı. Bu sorun aslında Ethereum istemcileri arasında büyük orana sahip Geth istemcisiyle ilgiliydi. Aztec zk kanıtları 300kb’dan büyüktü ve Geth’in işlemlerde 128kb boyut sınırı vardı. Takım, bir Geth forku olan Flashbot’u kullanarak daha büyük kanıtlar göndermeyi denedi ancak yine bazı sorunlar ortaya çıktı. Aztec, lansman tarihini erteleyerek 896kb ve üstündeki kanıtları Open Ethereum ile kullanmak istiyor. Kısa vadede ise daha küçük kanıtlar kullanmanın yolları araştırılıyor.

Eğer Aztec Connect SDK’nın nasıl kullanılacağını merak ediyorsanız Jeremy Sik’in yazdığı dökümana aşağıdan ulaşabilirsiniz.

Jeremy Sik

How to use Aztec Connect's SDK

Today is (6/9) and Aztec connect is meant to be launching (yes, they picked today for the lolz). Last week I spent a few solid days trying to get the SDK to work, it was quite the challenge. The developer docs were a little out of date so that didn’t really help - Don’t worry, I’ve been told they’re working on this…

2 years ago · 1 like · Jeremy Sik

Arbitrum Odyssey

Beklenen Arbitrum Odyssey görevleri için resmi ekipten açıklama geldi. Arbitrum Odyssey resmi olarak 21 Haziran 2022 Salı günü 13:00 EST'de (Türkiye saatiyle 20:00) başlayacak. Ekip ilk haftanın görevlerini de açıkladı.

Odyssey başladıktan sonra aşağıdaki görselde gözüken köprülerden varlıklarımızı Arbitruma geçirmeye başlayacağız ve ilk hafta bittiğinde ilk NFT’yi talep edebileceğiz. Ayrıca en çok kullanılan köprü için ek olarak bonus bir NFT daha verilecek.

İlk hafta köprü görevleri bittikten sonra her hafta 2 farklı projeden 2 farklı görev daha açıklanacak. Odyssey ilerledikçe bu görevler resmi olarak duyurulacak. Toplamda 17 farklı NFT olacak ve 7 hafta boyunca bu NFT’ler için görevler devam edecek. L2 Planet ekibi olarak Odyssey görevlerini Youtube kanalımızdan yayınlamaya devam edeceğiz.

Boba Network

Boba Network, ilk çoklu zincirde yer alan L2 çözümü olma yolunda ilerliyor. Yapılan açıklamaya göre Boba, Fantom ve Moonbeam ile anlaşarak bu ağların ölçeklenmesine katkı sağlayacak. Peki bu ne anlama geliyor?

Boba, Fantom ve Moonbeam üzerinde bir L2 oluşturarak bu ağlarda işlem hızının artırılmasına katkıda bulunacak. İnşaa edilecek L2, Optimistic Rollup yapısında olacak ve güvenliğini Fantom ve Moonbeam’den alacak. Boba’nın bu anlaşmayla birden fazla zincirde çalışan ilk L2 çözümü olacak olması büyük önem taşıyor. Boba Network’de yaşanan diğer gelişmeler ise şunlar:

Tapioca Town NFT projesi oyunlaştırılmış dinamik NFT’lerini başarıyla çıkardı.
Gin Finance, yeni yol haritasını yayınladı.
Tapioca DAO, Duck DAO’nun yardımıyla tokenlerini piyasaya süreceğini açıkladı.
WAGMI programı sona erdi. Teşvikler farklı şekillerde devam edecek.
Koyo Finance, staking tokenini çıkardı ve yakında borç verme seçeneğini de ekleyecek.
Boba Apes, koleksiyonu çıktı.
OolongSwap, 3. ticaret yarışmasını başlattı.
Gin Finance, yeni havuzlar açtı.
BuildQuest, Gitcoin hackathon’unun kazananı oldu.
Boba, $BOBA ve $veBOBA token ekonomisini güncelledi.

Metis İtibar Sistemi

Metis, Vitalik’in de desteklediği Soulbond token fikrine paralel olarak Andromeda ağında bir saygınlık sistemi kuruyor.

Metis’in Matrix ismini verdiği bu sistem ile kullanıcılar, on-chain aktivitelerine dayalı olarak hem Metis hem projeler tarafından NFT’ler ile ödüllendirilecek. Kullanıcılar, projelerin önceden belirlediği bazı aktivitelere tamamlayarak RP(Reputation Power) kazanacak ve belirli puan sayısına ulaşarak transfer edilemeyen NFT’leri basmaya hak kazanacak. Böylece projeler, kullanıcılarını transfer edilemeyen NFT’ler ile ödüllendirerek kullanıcıların projeye aidiyet hissini artırabilir. Ek olarak kullanıcıların kazandıkları NFT’ler, kullanıcıların merkeziyetsiz bir profil oluşturmasını sağlar.

Matrix, sadece ödüllendirme amacıyla değil bir çok farklı amaçla da kullanılabilir. Örneğin, kullanıcıların on-chain aktivitelerle kazandıkları NFT’ler ile bir metaverse oluşturulabilir. Benzer şekilde kullanıcıların merkeziyetsiz profilleri, işverenlere yetkinlik konusunda Linkedin profillerinden daha fazla yardımcı olabilir.

Metis, 14-28 Haziran arasında RP NFT tasarım yarışması düzenliyor. Sanatçılara çağrı yaparak ilk basılacak RP NFT’lerin tasarımına katkıda bulunmalarını istiyor. Eğer tasarımlarınız yarışmada seçilirse $METIS tokeni ve ilk RP NFT’lerinden olacak olan Metis Mosaic NFT ile ödüllendirilebilirsiniz.

$OP Token Çalınması

8 Haziran tarihinde 20m $OP çalınması ile ilgili haberler bir anda hepimizin gündemine oturmuştu. Söylentilere göre 20m $OP token çalınmıştı. Peki bu olayın perde arkasında ne olmuştu?

Optimism ekibi $OP tokenler için piyasa yapması ve likidite sağlaması için Wintermute ile anlaştı. Bu anlaşmanın sonucunda Optimism ekibi tarafından Wintermute’a Vakfın Ortak Fonu’ndan 20m OP$ gönderildi.

Ancak Wintermute, Optimism ekibi tarafından gönderilen $OP tokenler’e erişemediğini fark etti. Çünkü verilen adres Ethereum mainnet’te olan bir çoklu-imza adresiydi ve bu adres ne yazık ki Optimism’e yüklenmemişti. Ardından L1’de olan çoklu-imza sözleşmesini L2’de de aynı adrese yükleyebilmek için çalışmalar başlatıldı. Ve tam olarak suistimal bu sırada gerçekleşti.

Saldırgan önce davrandı ve sözleşmeyi farklı parametreler kullanarak L2’ye yükledi. Ve bu şekilde Optimism ekibi tarafından piyasa yapması ve likidite sağlaması için Wintermute’a gönderilen 20m $OP tokenin sahibi saldırgan oldu. Saldırgan kısa sürede 1m $OP satarak bu saldırının duyulmasını büyük ölçüde hızlandırdı. Bu süreçte ise Wintermute saldırgan tarafından satılan tokenleri alacağını taahhüt ederek hatasını telafi edeceğini belirtti.

Olaylar bu şekilde yaşanırken Optimism ekibi ise henüz satılmamış olan çalınan tokenlerin transfer edilmesini durdurmak için ağ yükseltmesi gerçekleştirebileceğini lakin Optimism ağının izinsiz bir ağ olduğu ve bu amaca yönelik hareket etmek için böyle bir adım atmayacaklarını belirtti.

Oluşan bu kriz, saldırganın $OP tokenlerin büyük bir kısmını iade etmesi ile son buldu. 20m OP$ token en son şu şekilde dağıldı:

Saldırgan’ın hızlı bir şekilde sattığı 1m $OP token
Saldırgan’ın Vitalik’e gönderdiği 1m $OP token
Saldırgan’da kalan 1m $OP token
Saldırgan'ın Optimism çoklu-imza sözleşmesine iade ettiği 17m $OP token

Optimism (✨🔴_🔴✨) @optimismPBC

Hey folks—in the interest of transparency (😉,😅), the address has returned a majority of the OP, and @wintermute_t has committed to reimbursing the Optimism Foundation for the remaining 2mm OP, which was kept as a bounty.

Optimism (✨🔴_🔴✨) @optimismPBC

Hey folks--in the interest of transparency, we'd like to share some details about an ongoing situation: https://t.co/915vIgRIJG Summary below 🧵👇

Immutable X

Geçtiğimiz günlerde Immutable X, Ethereum L1’den Starknet’e NFT’leri geçirmek için kullanılacak köprü olan Arch v1.0’ı duyurdu.

Ekip, açık kaynak olan sözleşmeleri denemek için topluluğa ilk çağrısını yaptı. Arch v1.0 şu anda sadece Ethereum L1’den Starknet’e NFT’leri geçirmemizi sağlasada ileride L2’den L1’e geçirmeyi ve daha fazlasını destekleyecek. Örneğin, Optimism’den StarkNet’e yada StarkNet’ten Ethereum’a NFT’lerinizi geçirebileceksiniz. Şimdilik sadece ERC721 yapısındaki NFT’ler köprüyü kullanabiliyor. Ekip daha sonrasında tasarımın ERC1155 standartında ki NFT’ler içinde genişleteceğini, whitelist’in kaldırılacağını ve sistemin merkeziyetsizleştirileceğini de duyurdu.

Peki Arch v1.0 nasıl çalışıyor? Başlangıçta proje sahipleri, NFT projelerini L2’ye geçirmek için Immutable’a başvurmak zorunda. Goerli test ağında ise tamamen izinsiz bir şekilde köprü kaydı yapmak mümkün. L1 ve L2 sözleşme çiftini köprü kayıt defterine kaydettikten sonra, kullanıcılar karşılık gelen ERC721 NFT’lerini Ethereum/StarkNet arasında serbestçe yatırabilir ve çekebilir.

Geçtiğimiz sayıda Immutable’ın Apecoin forumunda yayınladığı tekliften bahsetmiştik. Apecoin tarafında bu teklifin fikrini destekler nitelikte bir gelişme yaşandı. ASEC’in verdiği teklife göre Ape’yi farklı bir L1’e yada Sidechain’e taşımanın masraflı, riskli ve kompleks olduğu, Ape’nin Ethereum’da kalması gerektiği öneriliyordu. AIP-41, altı gün süren oylamada %53.62 destek alarak kabul edildi. Bu, Ape’nin Ethereum ekosisteminde devam edeceği ve Immutable gibi ölçekleme alternatiflerini araştıracağı anlamına geliyor. Belki de ileride Immutable’ın teklifinin kabul edildiğini ve Ape’nin Immutable altyapısını kullandığını görebiliriz.

StarkNet Ekosistemi

LayerSwap, StarkNet’i desteklemeye başladı.
StarkNet Alpha v0.9.0, testnette yayınlandı.
Dimahledba, StarkNet üzerinde bir itibar sistemi inşaa ediyor.
StarkNet blok gezgini Voyager, yeni arayüzünü yayınladı.
StarkNet üzerinde yeni bir DAO, Adeptus Digitale duyuruldu. Adeptus, ilk ürünü The Commercium’u duyurdu.
zkPad, yeniden markalaşmaya giderek Astraly ismini aldı.
MatchboxDAO hackathonu 3 Temmuz’da başlıyor.
StarkGate’in hayata geçmesi sebebiyle Suez, StarkNet<>Ethereum testnet köprüsünü kapattı.
LambdaClass Hobby Club, Cairo sanal makinesinin Rust uygulaması Cleopatra VM’i duyurdu.