L2 Planet Sayı #6
L2 Planet'in bu sayısında 0xHabitat, Polygon Zero, Arbitrum ve Fuel Network tarafında yaşanan gelişmelerden bahsettik.
Habitat Rollup Kapanıyor
0xHabitat, uygulamaya özel bir Optimistic Rolluptır. DAO’ları hedefleyen ve onlara ikinci katmanın avantajlarını sunan yapısıyla bir diğer rakibi MetisDAO’ya benzediğini söyleyebiliriz.
Tabi bugün konumuz Habitat’ın yapısı ve işleyişi değil. Geçtiğimiz ay Habitat takımının çoklu imzalı cüzdanında garip şeyler yaşandı. Bir hacker, ustaca hazırlanmış kimlik avı saldırısıyla bir kullanıcıdan çoklu imza verilerini aldı ve takımın cüzdanını boşalttı. Daha sonrasında TornadoCash kullanan saldırgan izini kaybettirerek kayıplara karıştı.
Takım saldırıdan sonra yaptığı değerlendirmede bir kaç karar aldı:
Habitat Rollupın 17 Ocak itibari ile kapatılması ve Habitat v2’nin geliştirilmeye başlanması.
HBT tokenının yeni bir token ile değiştirilmesi
HBT token sahiplerinin Mart 2021’den beri tutulan verilerle mağdur bırakılmaması
Takım bunlara ek olarak tam bir yeniden yapılanma ve markalaşma fikri üzerinde de duruyor. Yaşanan saldırı sonrası akıllara ikinci katman projelerinin çoklu imza cüzdan ve kontratlarla ne kadar güvenli olduğu geliyor.
Yeni Sıfır Bilgi Kanıtı: Plonky2
Polygon’un bir çok ikinci katman çözümlerinden biri olan Polygon Zero, yeni bir sıfır bilgi kanıt türü geliştirdiklerini duyurdu.
Polygon Zero’yu aslında daha önce Mir Protocol olarak tanıyorduk. Sonrasında üç yıllık planla 100m USDC + 190m MATIC karşılığında Polygon bünyesine katılan ekip geliştirmelerine Polygon çatısı altında devam etti.
2019 yılından beri sıfır bilgi kanıtı geliştiren ekip ilk başladığında bir sıfır bilgi kanıtı oluşturmak iki dakika sürüyordu. Yeni geliştirilen Plonky2 ile bu süre sadece 0.17 saniye sürüyor. Üstelik Plonky2 herhangi bir ilk seremoni gerektirmiyor. Kanıt boyutunda ise 20 saniyelik doğrulama süresiyle 45kb’lık boyuta optimize olabiliyor.
Takım ayrıca zkRollupların en büyük sorunlarından olan zkEVM üzerinde de çalışmalarına devam ediyor. Polygon her ne kadar bir yanzincir olarak ikinci katman sayılmasa da bünyesine kattığı ikinci katman projeleriyle ileride adından çokça söz ettirecek gibi duruyor.
Plonky2 hakkında daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Arbitrum’da Aksaklıklar
İkinci katmanın en büyük ekosistemine sahip Arbitrum zincirinde geçtiğimiz günlerde bir sorun yaşandı.
Rollup zincirindeki işlemleri sıralayıp bu işlemlerin kanıtlarını birinci katmana yollayan Arbitrum Sequencer’ı durdu ve ağda işlem yapılamaz hale geldi. Sorun Sequencer düğümünde gerçekleşen bir donanım hatasından kaynaklanıyordu. Her ne kadar yedekleyici Sequencer ile sorun çözülebilir olsa da bu da bir yazılım yükseltmesi nedeniyle gerçekleşemedi. Ağ yaklaşık olarak 6-7 saat kadar kullanılamadı. Daha sonrasında bu sorun düzeltildi ve ağ tekrar normale döndü.
Sorun sırasında aslında kullanıcılar ana ağ aracılığıyla yine de işlem yapabilirdi. Ancak bu işlemi sıradan bir DeFi kullanıcısının yapıp yapamayacağı tartışılabilir bir durum. Bizi nihai çözüme götürecek adımın Sequencer’ı merkeziyetsizleştirmek olması daha makuldur. Arbitrum da bu sorunun farkında, ileride herkesin Sequencer düğüm olabileceği ve her seferinde Sequencer havuzundan rastgele seçilen bir düğümün işlemleri sıralayıp ana ağa aktaracağı bir sistem üzerinde çalışıyor.
Bu Rollup Başka Bir Rollup: Fuel Network
Layer2 Planet olarak şu ana kadar bir çok proje haberi ve yayın yaptık ama bize en farklı gelen proje Fuel Network oldu. Fuel Network’un geliştiricileri esasında Rollupların mucidi. Fuel, Optimistic bir Rolluptır ve şimdiki v1 sürümünde sadece transferlere ve takaslara izin verir.
Fuel takımı v2 sürümünü geliştirmeye devam ediyor, yeni gelecek sürümle beraber ilk defa UTXO modelini kullanan Optimistic bir Rollup görüyor olacağız. Geçtiğimiz günlerde bu ağa özel sanal makine FuelVM’in kullanacağı programlama dili Sway oluşturuldu. Dil genel yapısıyla Rust diline çok benziyor ve ilhamını ondan alıyor. Bir çok aktör Sway ve Fuel v2’nin Ethereum ikinci katmanı için büyük rol alacağını düşünüyor.
Twitter Köşesi
İzleme Köşesi
L2 Planet'ten şimdilik bu kadar. 15 gün sonra görüşmek üzere :)